Antik Köy Yerlesimleri

1989-1997 kampanyalari sirasinda, Kyaneai teritoryumunda 'Köy yerlesimleri' olarak tanimlanabilecek 54 yerlesim yeri tespit edilmistir. Arastirma cevrelerinde, en az 3, genel olarak ise aralarinda -modern yerlesim cografyasinda kural olan-150 m yi asmayan uzakliklarda insa edilmis 10 ile 20 arasinda ev yapisini kapsayan iskan yerleri köy yerlesimleri olarak adlandirilmistir.

Survey arazisi icindeki bu yerlesimler genel olarak iki tip altinda toplanabilir.

1. Tip
Köy yerlesimi LX, Karagöl Sarnici

Birinci tip savunmaya elverisli, genelde kayalik tepe zirvelerinde ve kismen yamaclarda kompakt bir bicimde yayilan yapilarda! n olusmaktadir. Bu tipin icinde bulunan yapilar kismen dogal kayaliklarin da islenmesiyle olusturulmustur. Ikinci tip yerlesimlerde görülmeyen böyle yapilar, bitisik düzende insa edilmis oda planlariyla bir savunma karakteri de tasimis olduklari izlenimi vermektedirler.

2. Tip
Köy yerlesimi XLII, Büyük Avsar Ovasi

Ikinci yerlesim tipi, cekirdek bir yapi -genelde bir kule ciftligi ya da erken bir ciftlik yapisi- etrafinda seyrek olarak gruplanmis yapilardan olusmaktadir. Savunma karakterine sahip olmayan bu tür seyrek yapilasmalar alcak bir tepenin yamaclarinda veya bir ovada karsimiza cikmaktadirlar. Bu tipin gec örneklerinde yerlesimin dis sinirinda bazen bir ya da iki kilise bulunmaktadir. Yerlesimin bulundugu yamacin eteklerinde ise her zaman ekilebilir kücük dü! ;zlükler vardir.

Bu iki ana tip kendi aralarin da da kücük gruplara ayrilabilmektedir. Cünkü bircok yerlesim yerinde seyrek yapilasmanin bir kule ciftligi ya da daha erken bir cekirdek yapi olmadan da mevcut oldugu örnekler saptanmistir. Ayrica iki tipin de özelliklerini tasiyan karisik tip olarak adlandirabilecegimiz köy yerlesimleri bulunmaktadir.

Kiliseler


Köy yerlesimlerinde kiliseler disinda baska umumi yapilara hemen hemen rastlanmamaktadir. Kiliseler genelde kücük, yarim daire bicimli apsise sahip tek sifli sapeller seklinde karsimiza cikmaktadirlar. Kyaneai Kenti cevresindeki kiliselerin hemen hepsinde apsisler dogu-kuzeydogu yönüne bakmaktadir. Kapi acikliklari ise bati-güneybati tarafta.
Sadece üc köy yerlesiminde basilika karakterinde büyük kiliseler saptanmistir. Kiliseye sahi! p bazi köy yerlesimlerinin aslinda manastirlar olup olmadigi bugünkü bilgiler isiginda cevaplanmasi zor olan bir sorudur.

Konut Yapilari


Köy yerlesimlerindeki yag ve/veya sarap islikleri, hayvan agillari disindaki diger yapilar konut yapilari olarak betimlenmistir. Bu konutlar simdilik 4 ana tip altinda gruplandirilmistir. Süphesiz bu tipler tamamen kanonik degildir, zira aralarinda islevlerinden kaynaklandigi düsünülen kücük farklar bulunmaktadir.

1) Birinci tipi teraslanmis tepe yamaclarinda yanyana siralanan oda kompleksleri olusturmaktadirlar. Bunlarin insasinda cogunlukla dikey olarak calisilmis ana kayadan faydalanilmistir.

2) Ikinci grup altinda, yerlesim alani icinde sikca rastlanan tek odadan olusan konut yapilari toplanmi! stir. Ancak bunlarin bazilarin yakindaki büyük bir yapisina ait agil ya da baska islevi olan odaciklar olabilecegi savi da göz önünde tutulmalidir.

3) En genis grubu 2-4 odali, dikdörtgen planli konut yapilarindan olusan ücüncü tip teskil etmektedir. Bunlar bir ön oda, ve bu ön odadan girilebilen bir ana mekana sahiptirler. Kapi açikliklari kisa yüzde oldugu gibi uzun yüzde de bulunabilmektedir. Bu ev tipi bazen avlu biciminde bir eklentiye de sahiptir.

4) Dördüncü ve son tipe giren konut yapilari, bir avlu etrafinda gruplanmis, kapali bir karakteri olan oda komplekslerinden olusmaktadir. Saptanan örnekler sikca bir ovada ya da yamacta insa edilmislerdir. Ana ev kompleksi genelde, bir avluya acilan dört odayi icerirken, avlu etrafindaki diger yan yapilarin yan islevi olan mekanlar (mutfak v.s. gibi) ya da islikler olduklari kabul edilebilir.